Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2012
Παρασκευή 27 Ιανουαρίου 2012
"Κομπιούτερ"
Ο διεθνής όρος computer(=αυτός που υπολογίζει) προέρχεται από το σύνθετο ρήμα της λατινικής computare(= μετράω, αθροίζω που έδωσε και το αντίστοιχο της Αγγλικής compute). Το computareείναι λέξη σύνθετη από τον αρχαϊκό τύπο της Λατινικής com (από την Ινδοευρωπαϊκή ρίζα *kom-, δίπλα, κοντά που έδωσε και τον τύπο cumτης κλασικής Λατινικής, δηλαδή μαζί, μαζί με, σε συνδυασμό) και του ρήματος putareπου σημαίνει λαμβάνω υπόψη (αρχική σημασία κλαδεύω).
Η ελληνική λέξη υπολογιστής είναι σύνθετη από την πρόθεση υπό και το ουσιαστικό λογιστής. Το πρώτο συνθετικό είναι ινδοευρωπαϊκής προέλευσης και προέρχεται από το *up-που σημαίνει «κάτω», «από κάτω», αλλά και «πίσω» και «πλαγίως». Συνδέεται με το σανσκριτικό upaκαι το λατινικό sub. Στην ελληνική απαντάται ήδη στα μυκηναϊκά κείμενα (u-po). Το ουσιαστικό λογιστής προέρχεται από το ρήμα λογίζομαι (από το λόγος, από το ρήμα λέγω (Ινδοευρωπαϊκή ρίζα *leg- συλλέγω, συγκεντρώνω αλλά και απαριθμώ). Η λέξη είναι μεταφραστικό δάνειο από την Γαλλική (calculateur) με τη σημασία μηχανή που εκτελεί πράξεις και την Αγγλική (computer) με την σημασία ηλεκτρονικός υπολογιστής (μέσα 20ου αιώνα).
Χωρίς τη χρήση απαραίτητα των ιδίων όρων, από αρχαιότατων χρόνων ο άνθρωπος προσπάθησε να δημιουργήσει μηχανισμούς, λιγότερο ή περισσότερο ευφάνταστους, με σκοπό να κάνει πολύπλοκους υπολογισμούς. Αλλά με τη σημερινή σημασία του όρου και με την ευρύτητα της χρήσης του μπορούμε να πούμε πως η λέξη γεννήθηκε το 1936 από τον σημαντικό μαθηματικό και λογικό AlanTuring, όταν αυτός διερεύνησε και θεμελίωσε θεωρητικά την δυνατότητα ύπαρξης μιας τέτοιας μηχανής.
"Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα"
Η παραπάνω φράση προέρχεται από τον Αίσωπο και τους γνωστούς του μύθους:
«ἄνθρωπός τις ἀποδημήσας ἦκε πάλιν εἰς τήν ἰδίαν χώραν, φρυαττόμενος δέ ἐκαυχᾶτο μεγάλως ὡς ἀνδραγαθήσας εἰς διαφόρους τόπους, ἐν δέ τῇ Ρόδῳ ἔφασκε πήδημα μέγα πηδήσας ὅπερ οὐδείς τῶν ἀνθρώπων δύναται πηδῆσαι καί μάρτυρας ἔφασκεν ἔχειν εἰς τοῦτο·τῶν δέ παρόντων τις ὑπολαβών ἔφη αὐτῷ: ὦ οὗτος, εἰ τοῦτο ἀληθές ἐστι ἰδού Ρόδος ἰδού καί πήδημα».
Δηλαδή, κάποιος που επέστρεψε στην πατρίδα του έπειτα από μακροχρόνια απουσία, καυχιόταν για τα κατορθώματά του σε διάφορους τόπους, ενώ στη Ρόδο έλεγε πως έκανε ένα τόσο μεγάλο άλμα που κανείς άλλος άνθρωπος δεν μπορούσε να κάνει, και μάλιστα είχε και μάρτυρες γι’ αυτό. Τότε, κάποιος από τους παρευρισκόμενους πήρε το λόγο και του είπε: αν λες αλήθεια, να η Ρόδος, να και το πήδημα.
Η φράση αυτή λέγεται συνήθως με ειρωνικό χαρακτήρα και αποτελεί πρόσκληση σε κάποιον να πραγματοποιήσει κάτι που ισχυρίζεται ότι μπορεί και να αποδείξει την αλήθεια αυτού
«ἄνθρωπός τις ἀποδημήσας ἦκε πάλιν εἰς τήν ἰδίαν χώραν, φρυαττόμενος δέ ἐκαυχᾶτο μεγάλως ὡς ἀνδραγαθήσας εἰς διαφόρους τόπους, ἐν δέ τῇ Ρόδῳ ἔφασκε πήδημα μέγα πηδήσας ὅπερ οὐδείς τῶν ἀνθρώπων δύναται πηδῆσαι καί μάρτυρας ἔφασκεν ἔχειν εἰς τοῦτο·τῶν δέ παρόντων τις ὑπολαβών ἔφη αὐτῷ: ὦ οὗτος, εἰ τοῦτο ἀληθές ἐστι ἰδού Ρόδος ἰδού καί πήδημα».
Δηλαδή, κάποιος που επέστρεψε στην πατρίδα του έπειτα από μακροχρόνια απουσία, καυχιόταν για τα κατορθώματά του σε διάφορους τόπους, ενώ στη Ρόδο έλεγε πως έκανε ένα τόσο μεγάλο άλμα που κανείς άλλος άνθρωπος δεν μπορούσε να κάνει, και μάλιστα είχε και μάρτυρες γι’ αυτό. Τότε, κάποιος από τους παρευρισκόμενους πήρε το λόγο και του είπε: αν λες αλήθεια, να η Ρόδος, να και το πήδημα.
Η φράση αυτή λέγεται συνήθως με ειρωνικό χαρακτήρα και αποτελεί πρόσκληση σε κάποιον να πραγματοποιήσει κάτι που ισχυρίζεται ότι μπορεί και να αποδείξει την αλήθεια αυτού
Σάββατο 21 Ιανουαρίου 2012
Παρασκευή 20 Ιανουαρίου 2012
Τι σηµαίνει «googl-άρω»
Ζούµε µια επανάσταση την οποία η τηλεόραση δεν µεταδίδει επειδή, απλούστατα, διαδραµατίζεται στο ∆ιαδίκτυο. Ενας αµερικανός δηµοσιογράφος-µπλόγκερ εξηγεί το πώς και το γιατί
Ισως αναρωτηθεί κανείς γιατί να διαβάσει 436 σελίδες για την Google. Και όµως, δεν είναι ένα βιβλίο για την Google, ούτε µας λέει τι θα έκανε η Google µε την παγκόσµια οικονοµική κρίση. Μας λέει ότι σύµφωνα µε τη φιλοσοφία που πρεσβεύει η εταιρεία δεν υπάρχει παγκόσµια οικονοµική κρίση αλλά παγκόσµια κοινωνική αναδόµηση. Ζούµε την οδυνηρή µετάβαση από µια µορφή κοινωνικής οργάνωσης σε µια άλλη. Και αυτό το διέβλεψε, όχι ένας οικονοµολόγος ούτε κάποιος ειδήµων στην πληροφορική. Ο Αµερικανός Τζεφ Τζάρβις είναι δηµοσιογράφος της εφηµερίδας «Guardian», καθηγητής ψηφιακής δηµοσιογραφίας και µπλόγκερ. «Σκέψου την εποχή πριν από την Google – ήταν µόλις µια δεκαετία πριν – και θυµήσου τα ορυχεία που έπρεπε να σκάψεις προκειµένου να βρεις το παραµικρό κοµµάτι πληροφορίας. Τώρα, ρώτησα την Google πόσο γρήγορα ανοιγοκλείνει ένα µάτι, και σε 0,3 δευτερόλεπτα µου είπε ότι ένα ανοιγοκλείσιµο διαρκεί 0,3 δευτερόλεπτα». Θέλουµε αυτό που θέλουµε και δεν υπάρχει λόγος να µην το έχουµε – τώρα.
Χρησιµοποιώντας την Googlοσκέψη
Οπως άλλαξε η ζωή των ανθρώπων µε την εµφάνιση του σιδηροδρόµου στις ατέλειωτες εκτάσεις της Αµερικής, έτσι αλλάζει και τώρα µε τις νέες σιδηροτροχιές στο ∆ιαδίκτυο, γράφει ο Τζάρβις. Εκεί όπου πολλοί βλέπουν µια νέα παγκόσµια αταξία, η Google και οι άλλες διαδικτυακές επιχειρήσεις βλέπουν την ευκαιρία να οργανώσουν. Η οργάνωση είναι επιχειρηµατικό µοντέλο. Πλέον δεν χρειαζόµαστε επιχειρήσεις, ιδρύµατα ή κυβερνήσεις για να µας οργανώσουν. Η Google παρέχει τα εργαλεία για να αυτο-οργανωθούµε ενώ η ίδια βγαίνει από τη µέση. Μας αφήνει να κάνουµε τη δουλειά µόνοι µας.
Οργανώνουµε εκ νέου την κοινωνία όπως θέλουµε. Χρησιµοποιούµε τον συνδετικό ιστό του ∆ιαδικτύου για να υπερπηδήσουµε σύνορα µεταξύ χωρών, εταιρειών ή και µεταξύ δηµογραφικών οµάδων. Οταν συγκεντρωθεί µια κοινότητα γύρω µας, πρέπει να συνειδητοποιήσουµε ότι αυτή δεν µας ανήκει. Ανήκει στον εαυτό της. Αυτό το µάθηµα πήρε ο Μπαράκ Οµπάµα όταν οι υποστηρικτές του, απογοητευµένοι από κάποια θέση του, χρησιµοποίησαν την πλατφόρµα της εκστρατείας του για να οργανώσουν διαµαρτυρία εναντίον του.
Το ∆ιαδίκτυο ενεργοποιεί την ανάδυση µιας νέας εξουσίας, την ανάδυση των ανθρώπων. Η δοµή του κόσµου µετακινείται από τη διπολικότητα του Ψυχρού Πολέµου και τη µονοπολικότητα των ΗΠΑ στη µη πολικότητα, όπου κανείς δεν είναι επικεφαλής. Η Google καθιστά παρωχηµένες τις παλιές ορθοδοξίες της Αριστεράς και της ∆εξιάς ενώ παρέχει την ευκαιρία να έχουµε περισσότερες αποχρώσεις στην πολιτική µατιά µας.
Η ηθική της Google για την παγκόσµια χειραφέτηση αφορά το µερικές φορές ξεχασµένο ιδανικό της δηµοκρατίας. Τα δίκτυα γίνονται πιο αποτελεσµατικά από τις πολυεθνικές επιχειρήσεις ενώ οι πλατφόρµες που φιλοξενούν τις κοινότητες των ανθρώπων (π.χ. Facebook ή Twitter) είναι οι πολυεθνικές επιχειρήσεις τού σήµερα. Το δωρεάν επίσης αποτελεί επιχειρηµατικό µοντέλο. Η Google καταλαβαίνει την αξία της δωρεάν παροχής καλύτερα από τον καθένα. Οταν αγόρασε το Blogger, σταµάτησε να χρεώνει την υπηρεσία και πρόσθεσε διαφηµίσεις. Οταν εγκαινίασε το Gmail παρείχε την υπηρεσία δωρεάν και πρόσφερε στοχευµένες διαφηµίσεις. Η Google βρίσκει διαρκώς πλαϊνές πόρτες για να βγάζει χρήµατα.
Οργανώνουµε εκ νέου την κοινωνία όπως θέλουµε. Χρησιµοποιούµε τον συνδετικό ιστό του ∆ιαδικτύου για να υπερπηδήσουµε σύνορα µεταξύ χωρών, εταιρειών ή και µεταξύ δηµογραφικών οµάδων. Οταν συγκεντρωθεί µια κοινότητα γύρω µας, πρέπει να συνειδητοποιήσουµε ότι αυτή δεν µας ανήκει. Ανήκει στον εαυτό της. Αυτό το µάθηµα πήρε ο Μπαράκ Οµπάµα όταν οι υποστηρικτές του, απογοητευµένοι από κάποια θέση του, χρησιµοποίησαν την πλατφόρµα της εκστρατείας του για να οργανώσουν διαµαρτυρία εναντίον του.
Το ∆ιαδίκτυο ενεργοποιεί την ανάδυση µιας νέας εξουσίας, την ανάδυση των ανθρώπων. Η δοµή του κόσµου µετακινείται από τη διπολικότητα του Ψυχρού Πολέµου και τη µονοπολικότητα των ΗΠΑ στη µη πολικότητα, όπου κανείς δεν είναι επικεφαλής. Η Google καθιστά παρωχηµένες τις παλιές ορθοδοξίες της Αριστεράς και της ∆εξιάς ενώ παρέχει την ευκαιρία να έχουµε περισσότερες αποχρώσεις στην πολιτική µατιά µας.
Η ηθική της Google για την παγκόσµια χειραφέτηση αφορά το µερικές φορές ξεχασµένο ιδανικό της δηµοκρατίας. Τα δίκτυα γίνονται πιο αποτελεσµατικά από τις πολυεθνικές επιχειρήσεις ενώ οι πλατφόρµες που φιλοξενούν τις κοινότητες των ανθρώπων (π.χ. Facebook ή Twitter) είναι οι πολυεθνικές επιχειρήσεις τού σήµερα. Το δωρεάν επίσης αποτελεί επιχειρηµατικό µοντέλο. Η Google καταλαβαίνει την αξία της δωρεάν παροχής καλύτερα από τον καθένα. Οταν αγόρασε το Blogger, σταµάτησε να χρεώνει την υπηρεσία και πρόσθεσε διαφηµίσεις. Οταν εγκαινίασε το Gmail παρείχε την υπηρεσία δωρεάν και πρόσφερε στοχευµένες διαφηµίσεις. Η Google βρίσκει διαρκώς πλαϊνές πόρτες για να βγάζει χρήµατα.
Ποιος θυµάται την Polaroid;
Πόσες και πόσες εταιρείες και βιοµηχανίες αποτυγχάνουν να προσέξουν τις προειδοποιήσεις που ξέρουν ότι υπάρχουν αλλά αρνούνται να τις δουν; διερωτάται ο συγγραφέας. Οταν µιλάµε για φωτογραφία, ποιος σκέφτεται σήµερα την Kodak ή την Polaroid, που σταµάτησε να παράγει κάµερες στιγµιαίας εµφάνισης το 2008; Η µουσική βιοµηχανία είναι άλλο τρανό παράδειγµα ψηφιακής καταστροφής.
Οι ειδησεογραφικοί οργανισµοί, παρ’ ότι πλήττονται περισσότερο από τον αντίκτυπο της Google, φαίνεται πως έχουν λίγο χρόνο ακόµη, αλλά πρέπει να βιαστούν. Ολοι θυµόµαστε ότι η δολοφονία του Μπιν Λάντεν µεταδόθηκε παγκοσµίως για πρώτη φορά στο Twitter από κάποιον άραβα γείτονα που άκουσε τους πυροβολισµούς!
Οι ειδησεογραφικοί οργανισµοί, παρ’ ότι πλήττονται περισσότερο από τον αντίκτυπο της Google, φαίνεται πως έχουν λίγο χρόνο ακόµη, αλλά πρέπει να βιαστούν. Ολοι θυµόµαστε ότι η δολοφονία του Μπιν Λάντεν µεταδόθηκε παγκοσµίως για πρώτη φορά στο Twitter από κάποιον άραβα γείτονα που άκουσε τους πυροβολισµούς!
Βιβλίο ή εφηµερίδα, πώς το θέλετε;
Σύμφωνα με μια μελέτη του 2007, νέοι από 12 ως 25 ετών δεν θα διαβάσουν ποτέ εφημερίδα. Σύμφωνα με άλλη μελέτη του 2004, η τελευταία αμερικανική εφημερίδα θα τυπωθεί το 2040. Για τον Τζεφ Τζάρβις (φωτογραφία) ο καλύτερος τρόπος για να εκμεταλλευθεί κανείς την αξία της κληρονομιάς μιας εφημερίδας στη μετάβαση από το φυσικό στο ψηφιακό, από το μαζικό στο εξειδικευμένο, είναι να χρησιμοποιήσει το παλαιομιντιακό της μεγάφωνο για να προωθήσει και να χτίσει αυτό που έπεται. Συνεπώς πρέπει να αποφασίσει τι έπεται, να σχεδιάσει και να οικοδομήσει τα μετά το χαρτί προϊόντα της, να επανεκπαιδεύσει και να αναδομήσει το προσωπικό της, να περικόψει κάθε περιττό κόστος προτού σιγήσουν τα πιεστήριά της. Πρέπει να προωθήσει τα καινούργια προϊόντα της ακόμη και εις βάρος των παλιών. Να επαναπροσδιοριστεί.
Ομοίως, οι εκδότες θα χρειαστεί να κάνουν ό,τι και η Google: να ελέγξουν τη μοίρα τους. Οταν ένας αναγνώστης ζητεί κάποιο βιβλίο, η απάντηση του πωλητή θα πρέπει πάντα να είναι «πώς το θέλετε;». Μέσω εκτύπωσης κατ’ απαίτηση; Ολόκληρο ψηφιακό ή ανά κεφάλαιο; ‘Η μήπως ηχητικό; Και πάλι όλα αυτά τα μοντέλα μοιάζουν να περιφρονούν τη μεγαλύτερη πρόκληση του Διαδικτύου που είναι το δωρεάν.
Πρόκειται το δωρεάν να σκοτώσει τις εκδόσεις με τον τρόπο που σκότωσε τη μουσική; Μάλλον όχι. Οταν στη Ρωσία κυκλοφόρησε μια πειρατική μετάφραση ενός βιβλίου του Κοέλο, οι πωλήσεις του συγγραφέα εκεί σκαρφάλωσαν από τις 3.000 στις 100.000 και έπειτα στο 1 εκατ. σε λιγότερο από τρία χρόνια.
Ομοίως, οι εκδότες θα χρειαστεί να κάνουν ό,τι και η Google: να ελέγξουν τη μοίρα τους. Οταν ένας αναγνώστης ζητεί κάποιο βιβλίο, η απάντηση του πωλητή θα πρέπει πάντα να είναι «πώς το θέλετε;». Μέσω εκτύπωσης κατ’ απαίτηση; Ολόκληρο ψηφιακό ή ανά κεφάλαιο; ‘Η μήπως ηχητικό; Και πάλι όλα αυτά τα μοντέλα μοιάζουν να περιφρονούν τη μεγαλύτερη πρόκληση του Διαδικτύου που είναι το δωρεάν.
Πρόκειται το δωρεάν να σκοτώσει τις εκδόσεις με τον τρόπο που σκότωσε τη μουσική; Μάλλον όχι. Οταν στη Ρωσία κυκλοφόρησε μια πειρατική μετάφραση ενός βιβλίου του Κοέλο, οι πωλήσεις του συγγραφέα εκεί σκαρφάλωσαν από τις 3.000 στις 100.000 και έπειτα στο 1 εκατ. σε λιγότερο από τρία χρόνια.
Υπάρχει ίσως μια υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων του Διαδικτύου στις απόψεις του Τζάρβις. Κάποιες φορές το βιβλίο μοιάζει περισσότερο με σενάριο επιστημονικής φαντασίας παρά με επικείμενη πραγματικότητα. Οπως άλλωστε παραδέχεται ο συγγραφέας, παρ’ όλα όσα λέει, ο ίδιος γράφει σε εφημερίδα και εξέδωσε το βιβλίο του σε χαρτί.
Τρίτη 17 Ιανουαρίου 2012
Online λεξικά
Ένα από τα δυνατά σημεία του Διαδικτύου είναι ότι μπορείς να βρεις μια πληθώρα πληροφοριών σχεδόν για τα πάντα! Για παράδειγμα, χρειάζεστε ένα αγγλο-ελληνικό λεξικό για να μεταφράσετε κάποιες αγγλικές λέξεις που δε γνωρίζετε; Μια απλή αναζήτηση για online dictionary και τα αποτελέσματα θα σας καταπλήξουν!
Χρησιμοποιείστε ένα τέτοιο λεξικό για να μεταφράσετε άγνωστες λέξεις από την εφαρμογή υπολογισμού του οικολογικού αποτυπώματος της WWF (http://footprint.wwf.org.uk/). Eνδεικτικά σας παραθέτω δύο από αυτά:
Σε περίπτωση που δε σας επιστρέφει τη μετάφραση κάποια λέξης ή φράσης, δοκιμάστε να την πληκτρολογήσετε στη μηχανή αναζήτησης. Όλο και κάτι θα βρείτε.
Σημείωση: 1 UK£ = 1.20 Euros (θα το χρειαστείτε για την εφαρμογή της WWF).
Χρησιμοποιείστε ένα τέτοιο λεξικό για να μεταφράσετε άγνωστες λέξεις από την εφαρμογή υπολογισμού του οικολογικού αποτυπώματος της WWF (http://footprint.wwf.org.uk/). Eνδεικτικά σας παραθέτω δύο από αυτά:
Σε περίπτωση που δε σας επιστρέφει τη μετάφραση κάποια λέξης ή φράσης, δοκιμάστε να την πληκτρολογήσετε στη μηχανή αναζήτησης. Όλο και κάτι θα βρείτε.
Κυριακή 15 Ιανουαρίου 2012
«Cyberbullying» και «sexting» απειλούν τα παιδιά στο Διαδίκτυο
Οι γονείς καλούνται να αντιμετωπίσουν με ανοιχτό μυαλό και συζήτηση τους νέους κινδύνους!
http://www.tovima.gr/society/article/?aid=438760&h1=true
http://www.tovima.gr/society/article/?aid=438760&h1=true
Σάββατο 14 Ιανουαρίου 2012
Τετάρτη 11 Ιανουαρίου 2012
Τρίτη 3 Ιανουαρίου 2012
Υπάρχουν πολλοί ανάμεσα μας! Ελπίζω τα Φώτα να εξαφανιστούν!
Οι καλικάντζαροι είναι, σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση, τα δύσμορφα δαιμόνια που ζουν στα έγκατα της γης και εμφανίζονται στην επιφάνειά της κατά τη διάρκεια του Δωδεκαημέρου (από Χριστούγεννα έως τα Φώτα).
Η ετυμολόγηση τη λέξης είναι αρκετά δύσκολη και έχουν προταθεί πολλές ερμηνείες. Το λεξικό της Νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) την συνδέει με το καλίκ(ι), υποκοριστικό του καλλίγα (αυτός που καλλιγώνει, πεταλώνει), ο Κοραής το ανάγει στο καλός+κάνθαρος (σκαραβαίος), ο Πολίτης τους θεωρεί βρικόλακες των τσιγγάνων (κάλι+γάτζαροι) και άλλοι δίνουν διάφορες άλλες εξηγήσεις.
Άλλες λέξεις για τους καλικάτζαρους είναι παγανά (από το λατινικό pagus, ύπαιθρος), καρκαντζέλια (τσουρουφλισμένοι), κωλοβελόνηδες, καλιοντζήδες, σταχτοπάτηδες (επειδή κατεβαίνουν από τις καπνοδόχους) και άλλα που προέρχονται από διαφορετικά μέρη της Ελλάδας και διαφορετικές πανάρχαιες παραδόσεις.
Αξίζει να σημειώσουμε πως ένα από τα δυο αντίπαλα κόμματα στα τέλη του 18ου, αρχές του 19ου αιώνα στη Σάμο, αυτό των προκρίτων, ονομαζόταν από τον λαό Καλλικαντζαραίοι (ενώ οι πρόκριτοι ονόμαζαν τους λαϊκούς Καρμανιόλους).
Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση οι καλλικάντζαροι επισκέπτονται τη γη για 12 μέρες το χρόνο, από τα Χριστούγεννα ως τα Φώτα. Όλη τη χρονιά προσπαθούν να πριονίσουν τον κορμό του δέντρου που στηρίζει τη γη, έργο που εγκαταλείπουν μόλις φτάσουν τα Χριστούγεννα, αφήνοντας το να πέσει …μόνο του για να ανέβουν στη γη και να …δυσκολέψουν τη ζωή των ανθρώπων. Εμφανίζονται τη νύχτα, πειράζουν και ενοχλούν τους πάντες, ιδιαίτερα τις γριές, κλέβουν τα φαγητά και τα γλυκά από τα σπίτια και ενοχλούν τα ζώα. Για να αποφύγουν τη δυσάρεστη αυτή «παρέμβαση», οι άνθρωποι φροντίζουν να τους εξευμενίσουν αφήνοντας γλυκά στους δρόμους, αλλά και στα σπίτια τους. Ως δαιμόνια, οι καλλικάντζαροι σιχαίνονται το λιβάνι και τον αγιασμό. Γι’ αυτό με τον αγιασμό των υδάτων τα Φώτα εγκαταλείπουν πανικόβλητοι τη γη με το γνωστό: Φεύγετε να φεύγουμε /τι έρχεται ο τουρλόπαπας /με την αγιαστούρα του /και με τη βρεχτούρα του. Και μόλις φτάσουν στα έγκατα της γης, το δέντρο είναι πάλι ακέραιο κι οι καλλικάντζαροι ξαναρχίζουν να το πριονίζουν ως τα επόμενα Χριστούγεννα.
Η ετυμολόγηση τη λέξης είναι αρκετά δύσκολη και έχουν προταθεί πολλές ερμηνείες. Το λεξικό της Νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) την συνδέει με το καλίκ(ι), υποκοριστικό του καλλίγα (αυτός που καλλιγώνει, πεταλώνει), ο Κοραής το ανάγει στο καλός+κάνθαρος (σκαραβαίος), ο Πολίτης τους θεωρεί βρικόλακες των τσιγγάνων (κάλι+γάτζαροι) και άλλοι δίνουν διάφορες άλλες εξηγήσεις.
Άλλες λέξεις για τους καλικάτζαρους είναι παγανά (από το λατινικό pagus, ύπαιθρος), καρκαντζέλια (τσουρουφλισμένοι), κωλοβελόνηδες, καλιοντζήδες, σταχτοπάτηδες (επειδή κατεβαίνουν από τις καπνοδόχους) και άλλα που προέρχονται από διαφορετικά μέρη της Ελλάδας και διαφορετικές πανάρχαιες παραδόσεις.
Αξίζει να σημειώσουμε πως ένα από τα δυο αντίπαλα κόμματα στα τέλη του 18ου, αρχές του 19ου αιώνα στη Σάμο, αυτό των προκρίτων, ονομαζόταν από τον λαό Καλλικαντζαραίοι (ενώ οι πρόκριτοι ονόμαζαν τους λαϊκούς Καρμανιόλους).
Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση οι καλλικάντζαροι επισκέπτονται τη γη για 12 μέρες το χρόνο, από τα Χριστούγεννα ως τα Φώτα. Όλη τη χρονιά προσπαθούν να πριονίσουν τον κορμό του δέντρου που στηρίζει τη γη, έργο που εγκαταλείπουν μόλις φτάσουν τα Χριστούγεννα, αφήνοντας το να πέσει …μόνο του για να ανέβουν στη γη και να …δυσκολέψουν τη ζωή των ανθρώπων. Εμφανίζονται τη νύχτα, πειράζουν και ενοχλούν τους πάντες, ιδιαίτερα τις γριές, κλέβουν τα φαγητά και τα γλυκά από τα σπίτια και ενοχλούν τα ζώα. Για να αποφύγουν τη δυσάρεστη αυτή «παρέμβαση», οι άνθρωποι φροντίζουν να τους εξευμενίσουν αφήνοντας γλυκά στους δρόμους, αλλά και στα σπίτια τους. Ως δαιμόνια, οι καλλικάντζαροι σιχαίνονται το λιβάνι και τον αγιασμό. Γι’ αυτό με τον αγιασμό των υδάτων τα Φώτα εγκαταλείπουν πανικόβλητοι τη γη με το γνωστό: Φεύγετε να φεύγουμε /τι έρχεται ο τουρλόπαπας /με την αγιαστούρα του /και με τη βρεχτούρα του. Και μόλις φτάσουν στα έγκατα της γης, το δέντρο είναι πάλι ακέραιο κι οι καλλικάντζαροι ξαναρχίζουν να το πριονίζουν ως τα επόμενα Χριστούγεννα.
Κυριακή 1 Ιανουαρίου 2012
Πρώτη ημέρα του χρόνου! Καλή χρονιά! Ξεκινάμε με εντατικά μαθήματα! Βασιλόπιτα!
Η βασιλόπιτα, το γλυκό της Πρωτοχρονιάς, σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση ανάγεται στους χρόνους του Μεγάλου Βασιλείου, επισκόπου Καισαρείας (Καππαδοκία της Μικράς Ασίας). Είναι γνωστή η ιστορία της επιστροφής στους πιστούς των προσφορών τους μέσω μιας πίτας για τον καθένα τους.
Βασιλόπαις, βασιλομήτωρ, βασιλόπουλα, βασιλόφρων, βασιλόπιτα είναι μερικές σύνθετες λέξεις που παράγονται από πρώτο συνθετικό βασιλιάς (ή βασιλεύς στα αρχαία Ελληνικά, pa-si-re-u στις Μυκηναϊκές πινακίδες, με σημασία κάποιου αξιωματούχου, δεδομένου πως αυτός που σήμερα λέμε βασιλιάς είχε τον τίτλο άναξ), άγνωστης προέλευσης.
Η βασιλόπιτα έχει δεύτερο συνθετικό τη λέξη πίτα που πιθανότατα είναι αντιδάνειο από την ιταλική (ιταλική pitta από αρχαία Ελληνικά πίττα (αττική διάλεκτος της ομηρικής λέξης πίσσα) με πιθανολογούμενη σημασία άζυμο ψωμί (Μπαμπινιώτης).
Το χριστιανικό έθιμο που συνδέθηκε με τον Μέγα Βασίλειο θεωρείται από πολλούς ερευνητές πως έχει τουλάχιστον αρχαιοελληνική προέλευση, με πιο γνωστό παράδειγμα τους άρτους που παρασκεύαζαν οι αγρότες προς τιμήν του Κρόνου, του Τιτάνα που διαφέντευε τη Γη πριν από τους Ολύμπιους θεούς (Κρόνια και αργότερα οι Ρωμαίοι στα Σατουρνάλια).
Αξίζει να τονιστεί πως το έθιμο συνδέεται κυρίως με το μέλι, πανάρχαιο γευστικό προϊόν στον ευρύτερο μεσογειακό χώρο.
Βασιλόπαις, βασιλομήτωρ, βασιλόπουλα, βασιλόφρων, βασιλόπιτα είναι μερικές σύνθετες λέξεις που παράγονται από πρώτο συνθετικό βασιλιάς (ή βασιλεύς στα αρχαία Ελληνικά, pa-si-re-u στις Μυκηναϊκές πινακίδες, με σημασία κάποιου αξιωματούχου, δεδομένου πως αυτός που σήμερα λέμε βασιλιάς είχε τον τίτλο άναξ), άγνωστης προέλευσης.
Η βασιλόπιτα έχει δεύτερο συνθετικό τη λέξη πίτα που πιθανότατα είναι αντιδάνειο από την ιταλική (ιταλική pitta από αρχαία Ελληνικά πίττα (αττική διάλεκτος της ομηρικής λέξης πίσσα) με πιθανολογούμενη σημασία άζυμο ψωμί (Μπαμπινιώτης).
Το χριστιανικό έθιμο που συνδέθηκε με τον Μέγα Βασίλειο θεωρείται από πολλούς ερευνητές πως έχει τουλάχιστον αρχαιοελληνική προέλευση, με πιο γνωστό παράδειγμα τους άρτους που παρασκεύαζαν οι αγρότες προς τιμήν του Κρόνου, του Τιτάνα που διαφέντευε τη Γη πριν από τους Ολύμπιους θεούς (Κρόνια και αργότερα οι Ρωμαίοι στα Σατουρνάλια).
Αξίζει να τονιστεί πως το έθιμο συνδέεται κυρίως με το μέλι, πανάρχαιο γευστικό προϊόν στον ευρύτερο μεσογειακό χώρο.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)